کد مطلب:148269 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:239
مؤلفه های اصلاح گرایی و احیاء گری در اندیشه و عمل حسین بن علی
در این كه نهضت حسین بن علی علیه السلام در شرایطی ویژه فرهنگی سیاسی و اجتماعی رخ داد و در طول نیم قرن از سال یازدهم تا شصت و یكم هجرت حوادث بسیاری در جهان اسلام حادث شد و جامعه ی اسلامی فراز و نشیب های زیادی دید به گونه ای كه امامت تبدیل به خلافت و خلافت به سلطنت بدل شد و احزاب و جناح های فكری، سیاسی و اجتماعی بوجود آمدند و فرقه های كلامی نیز در حال شكل گیری بودند و از سقیفه تا كربلا خط ممتد و مرتبطی بوجود آمد و سه شیوه ی: انحراف، تحریف و تز موازی در برخورد با اسلام اصیل و ناب را دشمن نقابدارانه و بی نقاب در پیش گرفت، چه دروغها كه به پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم نبستند و معیارهای اصیل اسلامی را تحریف نكردند و معیارهای جاهلی را زنده ننموده اند، آن چنان دشمن در تهاجم فرهنگی، تبلیغاتی و روانی با روشهای متنوع و متلون جلو آمد كه
جامعه دچار بحران هویت دینی و ارزشی شد و استحاله ی فرهنگی صورت گرفت و با خود بیگانگی دینی و اسلامی سر برآورد و بین نسل های اسلامی و انقلابی با نسل های نوین اجتماعی شكاف و شقاق ایجاد شد تا اینكه اسلام بدعت جانشین اسلام سنت و اسلام اموی جایگزین اسلام ناب نبوی و علوی شد و ماجراهای تلخ و خونباری به وقوع پیوست. آیا ندای پیامبر اكرم صلی الله علیه و اله و سلم كه فرمود: كثرت علی الكذابه من بعدی و بدأ الاسلام غریبا و سیعود غریبا یا اینكه فرمود: لا یبقی من الاسلام الا اسمه و من القرآن الا رسمه و... را درست تحلیل كرده ایم و چرا علی علیه السلام فرمود: سیأتی علیكم زمان یكفأ فیه الاسلام كما یكفأ الاناء بما فیه [1] و... براستی چرا معاویه بجای علی علیه السلام برگزیده شد و امام حسین علیه السلام مظلوم و مهجور ماند و قیام كربلا رخ داد؟ چرا جامعه ی اسلامی و امت ختمیه آنقدر دچار انحراف فكری، روحی و عملی شد كه با امام معصوم علیه السلام جنگیدند (برای رضای خدا و دفاع از اولی الامر)؟ آیا اوج بیگانگی با اسلام اصیل، فرهنگ ناب قرآنی، سیره ی علمی و عملی پیامبر و علی علیه السلام در حادثه ی تلخ و غمبار كربلا تجلی نیافت؟... در هر حال شناخت مؤلفه ها و سنجش عناصر اصیل اصلاحات و احیاءگری امام حسین علیه السلام منوط بر شناخت زمان امام حسین علیه السلام و تحلیل درست، منطقی و عمیق پنجاه سال تاریخ سیاسی اسلام و نقد و ارزیابی دوران پس از ارتحال پیامبر اكرم صلی الله علیه و اله و سلم، زمان امامت و رهبری علی علیه السلام و حوادث زمان امام حسن مجتبی علیه السلام خواهد بود و شاید از بهترین منابع غیر از تاریخ، سخنان و نامه های
حسین بن علی علیه السلام از مدینه به مكه و از مكه به كربلا و در كربلا باشد كه بسیار عمیق و دردمندانه و در عین حال ظریف و دقیق حوادث فرهنگی، سیاسی و اجتماعی به تحلیل كشیده شده است...
مؤلفه های اصلی اصلاح گرایی حسین بن علی علیه السلام عبارتند از:
اسلام ناب، تفكر جهادی و انقلابی، ظلم ستیزی و استبداد زدائی، بازگشت جامعه ی اسلامی به قرآن، سنت، سیره ی نبوی و علوی، احیاء كرامت و حقوق انسان، اقامه ی عدالت اجتماعی، نقش دادن به مردم در تعیین سرنوشت سیاسی و اجتماعی خود مبتنی بر معیارها و ارزشهای اسلامی، احیاء عنصر حیات آفرین و عزت بخش امر به معروف و نهی از منكر، بدعت زدایی، خرافه ستیزی، مبارزه با تحریف های پیدا و پنهان در حوزه ی اندیشه ی دینی، احیاء امت ختمیه و اصلاح بسترهای اصلی جامعه ی اسلامی و...
حال به فرازهایی از سخنان و مكتوبات ارسالی امام حسین علیه السلام توجه نمائیم: نوع اسلام شناسی، انسان شناسی و جامعه شناسی ویژه در حركت اصلاحی امام علیه السلام مشاهده می شود:
الف -... انما خرجت لطلب الاصلاح فی امة جدی ارید ان آمر بالمعروف و انهی عن المنكر و اسیر بسیرة جدی و ابی علی بن ابیطالب [2] .
همانا قیام كردم تا امت پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم را، امت جدم را اصلاح كنم، هدفی جز امر به معروف و نهی از منكر ندارم و روش من روش پیامبر و علی علیه السلام است.
ب -... فان السنة قد امیتت و ان البدعة قد احییت. [3] .
كه سنت پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم را كشته و میراند، آمده اند و بدعت را احیاء كردند.
ج -... الا ترون ان الحق لا یعمل به و ان الباطل لا یتناهی عنه. [4] .
د -... فلعمری مالامام الا الحاكم بالكتاب و القائم بالقسط و الدائن به دین الحق و الحابس نفسه علی ذلك لله. [5] .
به جانم سوگند امام و رهبر نیست مگر آن كس كه به قرآن عمل كند و عدل را بپا دارد و حق را اجرا كند و خود را وقف راه خدا سازد.
این نكات در سخنان بالا قابل تأمل است:
1 - هدف از قیام كربلا اصلاح فرهنگی و اجتماعی امت پیامبر اكرم صلی الله علیه و اله و سلم بوده است.
2 - عنصر اصیل نهضت حسین علیه السلام امر به معروف و نهی از منكر است كه در اصلاحات حسینی نقش كلیدی و محوری داشت.
3 - سیره و روش امام علیه السلام در قیام سیره و روش پیامبر اكرم صلی الله علیه و اله و سلم و علی علیه السلام بوده است كه در واقع احیاء سنت و سیره پیامبر و علی علیه السلام بوده است.
4 - احیاء سنت های مرده و از بین بردن بدعت های زنده شده از اهداف دیگر احیاءگرانه حسین بن علی علیه السلام بوده است.
5 - حق گرایی، حق خواهی، باطل ستیزی و باطل زدایی از انگیزه های نهضت اصلاحی عاشورا بوده است.
6 - محورهای قیام اصلاح گرایانه كتاب و سنت، عدالت خواهی، عدالت گستری و دین داری بود.
7 - مبارزه با انحرافهای فرهنگی، تحریف های دینی، استبداد و ظلم حاكم، تفسیر به رأی ها و قرائت های بی پایه و معیار از دین و تعالیم دینی كه توسط تزویرگران، زراندوزان و زورمندان ترویج شد نیز از هدف های قیام كربلا بود.
8 - احیاء تفكر اصیل دینی و فرهنگ خدا محور، انسان گرا، عدالت پرور و حق مدار اسلام ناب و اصلاح جدول ذهن، زبان و زندگی امت پیامبر اسلام نیز در ذات نهضت حسینی نهفته بود.
9 - در نهضت اصلاحی مصلح باید از ویژگی های اصیل، الهی، درك دینی و درد دینی والایی برخوردار باشد ویژگی هایی چون: اسلام شناسی اصیل، زمان شناسی عمیق، دشمن شناسی زیركانه، وظیفه شناسی، روش شناسی جامع، اصول گرایی در مسیر اصلاح طلبی، تفكر جهادی و ارزشی، صبر و بصیرت، بیداری و پایداری در راه هدف، تبیین و تحلیل حركت اصلاح طلبانه و احیاءگرانه، طرفداری جدی امر به معروف و نهی از منكر، راه شناس، راه رفته، مستقل و آزادیخواه و...
10 - اصلاح طلبی و احیاءگرایی جزء ذات دین و هویت اصیل اسلامی و انقلابی است نه در تعارض و تضاد با آن و این در همه ی زمان ها و زمینه ها لازم و ضروری می نماید با وجود اینكه اصلاحات درونی و برونی است و...
جامعه دچار بحران هویت دینی و ارزشی شد و استحاله ی فرهنگی صورت گرفت و با خود بیگانگی دینی و اسلامی سر برآورد و بین نسل های اسلامی و انقلابی با نسل های نوین اجتماعی شكاف و شقاق ایجاد شد تا اینكه اسلام بدعت جانشین اسلام سنت و اسلام اموی جایگزین اسلام ناب نبوی و علوی شد و ماجراهای تلخ و خونباری به وقوع پیوست. آیا ندای پیامبر اكرم صلی الله علیه و اله و سلم كه فرمود: كثرت علی الكذابه من بعدی و بدأ الاسلام غریبا و سیعود غریبا یا اینكه فرمود: لا یبقی من الاسلام الا اسمه و من القرآن الا رسمه و... را درست تحلیل كرده ایم و چرا علی علیه السلام فرمود: سیأتی علیكم زمان یكفأ فیه الاسلام كما یكفأ الاناء بما فیه [1] و... براستی چرا معاویه بجای علی علیه السلام برگزیده شد و امام حسین علیه السلام مظلوم و مهجور ماند و قیام كربلا رخ داد؟ چرا جامعه ی اسلامی و امت ختمیه آنقدر دچار انحراف فكری، روحی و عملی شد كه با امام معصوم علیه السلام جنگیدند (برای رضای خدا و دفاع از اولی الامر)؟ آیا اوج بیگانگی با اسلام اصیل، فرهنگ ناب قرآنی، سیره ی علمی و عملی پیامبر و علی علیه السلام در حادثه ی تلخ و غمبار كربلا تجلی نیافت؟... در هر حال شناخت مؤلفه ها و سنجش عناصر اصیل اصلاحات و احیاءگری امام حسین علیه السلام منوط بر شناخت زمان امام حسین علیه السلام و تحلیل درست، منطقی و عمیق پنجاه سال تاریخ سیاسی اسلام و نقد و ارزیابی دوران پس از ارتحال پیامبر اكرم صلی الله علیه و اله و سلم، زمان امامت و رهبری علی علیه السلام و حوادث زمان امام حسن مجتبی علیه السلام خواهد بود و شاید از بهترین منابع غیر از تاریخ، سخنان و نامه های
حسین بن علی علیه السلام از مدینه به مكه و از مكه به كربلا و در كربلا باشد كه بسیار عمیق و دردمندانه و در عین حال ظریف و دقیق حوادث فرهنگی، سیاسی و اجتماعی به تحلیل كشیده شده است...
مؤلفه های اصلی اصلاح گرایی حسین بن علی علیه السلام عبارتند از:
اسلام ناب، تفكر جهادی و انقلابی، ظلم ستیزی و استبداد زدائی، بازگشت جامعه ی اسلامی به قرآن، سنت، سیره ی نبوی و علوی، احیاء كرامت و حقوق انسان، اقامه ی عدالت اجتماعی، نقش دادن به مردم در تعیین سرنوشت سیاسی و اجتماعی خود مبتنی بر معیارها و ارزشهای اسلامی، احیاء عنصر حیات آفرین و عزت بخش امر به معروف و نهی از منكر، بدعت زدایی، خرافه ستیزی، مبارزه با تحریف های پیدا و پنهان در حوزه ی اندیشه ی دینی، احیاء امت ختمیه و اصلاح بسترهای اصلی جامعه ی اسلامی و...
حال به فرازهایی از سخنان و مكتوبات ارسالی امام حسین علیه السلام توجه نمائیم: نوع اسلام شناسی، انسان شناسی و جامعه شناسی ویژه در حركت اصلاحی امام علیه السلام مشاهده می شود:
الف -... انما خرجت لطلب الاصلاح فی امة جدی ارید ان آمر بالمعروف و انهی عن المنكر و اسیر بسیرة جدی و ابی علی بن ابیطالب [2] .
همانا قیام كردم تا امت پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم را، امت جدم را اصلاح كنم، هدفی جز امر به معروف و نهی از منكر ندارم و روش من روش پیامبر و علی علیه السلام است.
ب -... فان السنة قد امیتت و ان البدعة قد احییت. [3] .
كه سنت پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم را كشته و میراند، آمده اند و بدعت را احیاء كردند.
ج -... الا ترون ان الحق لا یعمل به و ان الباطل لا یتناهی عنه. [4] .
د -... فلعمری مالامام الا الحاكم بالكتاب و القائم بالقسط و الدائن به دین الحق و الحابس نفسه علی ذلك لله. [5] .
به جانم سوگند امام و رهبر نیست مگر آن كس كه به قرآن عمل كند و عدل را بپا دارد و حق را اجرا كند و خود را وقف راه خدا سازد.
این نكات در سخنان بالا قابل تأمل است:
1 - هدف از قیام كربلا اصلاح فرهنگی و اجتماعی امت پیامبر اكرم صلی الله علیه و اله و سلم بوده است.
2 - عنصر اصیل نهضت حسین علیه السلام امر به معروف و نهی از منكر است كه در اصلاحات حسینی نقش كلیدی و محوری داشت.
3 - سیره و روش امام علیه السلام در قیام سیره و روش پیامبر اكرم صلی الله علیه و اله و سلم و علی علیه السلام بوده است كه در واقع احیاء سنت و سیره پیامبر و علی علیه السلام بوده است.
4 - احیاء سنت های مرده و از بین بردن بدعت های زنده شده از اهداف دیگر احیاءگرانه حسین بن علی علیه السلام بوده است.
5 - حق گرایی، حق خواهی، باطل ستیزی و باطل زدایی از انگیزه های نهضت اصلاحی عاشورا بوده است.
6 - محورهای قیام اصلاح گرایانه كتاب و سنت، عدالت خواهی، عدالت گستری و دین داری بود.
7 - مبارزه با انحرافهای فرهنگی، تحریف های دینی، استبداد و ظلم حاكم، تفسیر به رأی ها و قرائت های بی پایه و معیار از دین و تعالیم دینی كه توسط تزویرگران، زراندوزان و زورمندان ترویج شد نیز از هدف های قیام كربلا بود.
8 - احیاء تفكر اصیل دینی و فرهنگ خدا محور، انسان گرا، عدالت پرور و حق مدار اسلام ناب و اصلاح جدول ذهن، زبان و زندگی امت پیامبر اسلام نیز در ذات نهضت حسینی نهفته بود.
9 - در نهضت اصلاحی مصلح باید از ویژگی های اصیل، الهی، درك دینی و درد دینی والایی برخوردار باشد ویژگی هایی چون: اسلام شناسی اصیل، زمان شناسی عمیق، دشمن شناسی زیركانه، وظیفه شناسی، روش شناسی جامع، اصول گرایی در مسیر اصلاح طلبی، تفكر جهادی و ارزشی، صبر و بصیرت، بیداری و پایداری در راه هدف، تبیین و تحلیل حركت اصلاح طلبانه و احیاءگرانه، طرفداری جدی امر به معروف و نهی از منكر، راه شناس، راه رفته، مستقل و آزادیخواه و...
10 - اصلاح طلبی و احیاءگرایی جزء ذات دین و هویت اصیل اسلامی و انقلابی است نه در تعارض و تضاد با آن و این در همه ی زمان ها و زمینه ها لازم و ضروری می نماید با وجود اینكه اصلاحات درونی و برونی است و...
[1] نهج البلاغه خ 102 فراز 10.
[2] مقتل الحسين ص 156.
[3] فرهنگ جامع امام حسين عليه السلام نشر معروف، چاپ اول ص 356.
[4] بحارالانوار ج 44 ص 18 - 381.
[5] ارشاد مفيد ص 204 و فرهنگ جامع امام حسين عليه السلام نشر معروف، چاپ اول، ص 252.